De rapportage Noordzeeakkoord en ‘Transitiefonds’ van Lysias Advies is in december 2023 in het Noordzeeoverleg besproken en vastgesteld.

Ga naar de rapportage Noordzeeakkoord en ‘Transitiefonds’

Belangrijkste conclusies

Het evaluatierapport maakt inzichtelijk dat in het Noordzeeoverleg met veel inzet wordt samengewerkt aan de implementatie van het Noordzeeakkoord en aan de vraagstukken waarvoor partijen zich gesteld zien op de Noordzee. Wel wordt geconstateerd dat het NZO achterloopt op schema met de implementatie van de afspraken uit het Noordzeeakkoord en dat het – vanwege nieuw opgekomen en verderstrekkende ontwikkelingen – de vraag is of de beoogde balans tussen de energietransitie, de natuurtransitie en de voedseltransitie hersteld kan worden. De energietransitie versnelt en de andere twee transities hebben een lager tempo.

De evaluatie geeft geen uitsluitsel of de middelen in het ‘transitiefonds’ voldoende zijn om de doelstellingen van het Noordzeeakkoord daadwerkelijk te bereiken. In de governance van het NZA (link naar governanceadvies) is vastgelegd dat de middelen van het ‘transitiefonds’ op de rijksbegroting ondergebracht zijn, niet in een afzonderlijk fonds. Daardoor is de mogelijkheid om slagvaardig te kunnen optreden met het ‘transitiefonds’ beperkt. Ook ontbreekt het inzicht van het NZO in de besteding van de middelen en werkwijze van het ‘transitiefonds’. Het NZO heeft daarom afspraken gemaakt voor een werkwijze waarbij de komende periode op consensus gericht overleg structureel gevoerd wordt over de besteding.

Afspraken over de evaluatie in het Noordzeeakkoord

Over de evaluatie van het ‘Transitiefonds’ is in het Noordzeeakkoord (pagina 8) het volgende afgesproken:

“Halverwege de beoogde looptijd van het ‘Transitiefonds’ (dat wil zeggen in 2023) zullen partijen in het NZO gezamenlijk nagaan of met de beschikbaar gestelde gelden de doeleinden van dit Akkoord worden gehaald. Mocht dan blijken dat verdere versterking van het ‘Transitiefonds’ noodzakelijk is dan voeren partijen in het NZO daarover open en reëel overleg.”

Over de evaluatie is in het OFL Advies governance NZO (art. 5.4) het volgende gesteld:

“Rijk en stakeholders zetten voluit in op een versterking van de integraliteit van het Noordzeebeleid, zowel naar de inhoud als naar de governance. Zij spreken af bij de evaluatie van NZA en NZO in 2023 alsnog te bezien of er een verdere versterking van de integraliteit noodzakelijk is en of daarbij de instelling van een Noordzeecommissaris van betekenis kan zijn.”

Op basis van deze afspraken stonden de volgende vragen in de evaluatie centraal:  

• Zijn de middelen uit het ‘transitiefonds’ toereikend om de in het NZA gestelde doelen te kunnen bereiken?
• Zijn de afspraken uit het NZA toereikend om de balans tussen de verschillende functies op de Noordzee te bereiken en te borgen?
• Wat is er aanvullend nodig om de doelstellingen te bereiken en welke afspraken met het NZO daarover?

Vervolg

Lysias Advies beschrijft in het rapport een 7-tal aanbevelingen op basis van de conclusies.

De conclusies en aanbevelingen zijn in het Noordzeeoverleg toegelicht en besproken. De voorzitter van het Noordzeeoverleg gaat in het eerste kwartaal van 2024 met de NZO-partijen in gesprek om te overleggen hoe de versterking van de integraliteit van het Noordzeebeleid in het Noordzeeoverleg verder vorm kan krijgen (OFL Advies governance NZO Hoofdstuk 5) en op welke wijze inhoud kan worden gegeven aan de conclusies en aanbevelingen die zijn opgenomen in de evaluatie van het ‘transitiefonds’ en het NZA.